Do kiedy piece na ekogroszek będą legalne w Polsce? Terminy i przepisy 2025

Właściciele systemów grzewczych opartych na ekogroszku stoją przed ważnymi decyzjami związanymi z przyszłością ich instalacji. W obliczu dynamicznie zmieniających się przepisów i coraz bardziej restrykcyjnych norm środowiskowych, pytanie „do kiedy piece na ekogroszek będą legalne” nabiera szczególnego znaczenia. Terminy wymiany kotłów są uzależnione przede wszystkim od ich klasy emisyjnej, lokalizacji oraz rodzaju ogrzewanego budynku.

Warto podkreślić, że przepisy mogą różnić się w zależności od województwa, ponieważ samorządy mają możliwość wprowadzania własnych, bardziej rygorystycznych uchwał antysmogowych. Dlatego zawsze warto sprawdzić regulacje obowiązujące w konkretnym regionie Polski.

Zmiany prawne wynikają zarówno z krajowych uchwał antysmogowych, jak i szerszej polityki klimatycznej Unii Europejskiej, w tym pakietu „Fit for 55” oraz dążenia do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Głównym celem jest stopniowe wycofywanie paliw kopalnych z systemów grzewczych i przejście na bardziej ekologiczne źródła ciepła.

• Od 2025 roku planowane jest zakończenie dotacji dla instalacji grzewczych na paliwa stałe
• Od 2027 roku zacznie obowiązywać podatek ETS2 na paliwa kopalne
• Do 2028 roku należy wymienić kotły 3 i 4 klasy
• Od 2030 roku wszystkie nowo budowane budynki będą musiały być zeroemisyjne
• Do 2040 roku planowane jest całkowite wycofanie ogrzewania paliwami kopalnymi

Terminy wymiany pieców według klasy emisyjnej

Kluczowym kryterium określającym termin koniecznej wymiany pieca jest jego klasa emisyjna według normy PN-EN 303-5:2012. Kotły bezklasowe oraz klasy 1 i 2 zostały już wycofane z użytku w większości województw i ich eksploatacja jest obecnie nielegalna. Już dawno minęły terminy, w których należało je wymienić na urządzenia spełniające aktualne normy.

Dla kotłów wyższych klas terminy są bardziej odległe. Kotły klasy 3 i 4 powinny zostać wymienione najpóźniej do 1 stycznia 2028 roku, choć w niektórych województwach terminy te są wcześniejsze. Na przykład w wybranych regionach kotły klasy 4 wyprodukowane w okresie od 5 do 10 lat od daty produkcji należy wymienić już do 1 stycznia 2024 roku, a wyprodukowane w okresie poniżej 5 lat – do 1 stycznia 2026 roku.

Szczególną uwagę warto zwrócić na kotły klasy 5, które aktualnie nie mają ogólnokrajowego terminu obowiązkowej wymiany. Oznacza to, że na ten moment można je użytkować bez ograniczeń czasowych. Jednak w niektórych regionach samorządy wprowadzają własne regulacje – przykładowo, w jednym z województw kotły 5 klasy należy wymienić do 30 czerwca 2025 roku na kotły spełniające wymagania ekoprojektu.

Przyszłość ogrzewania paliwami stałymi w Polsce

Polska, podobnie jak inne kraje Unii Europejskiej, zmierza w kierunku całkowitej eliminacji ogrzewania paliwami kopalnymi. Zgodnie z założeniami, od 2028 roku wszystkie nowe obiekty publiczne będą musiały być zeroemisyjne, a od 2030 roku wymóg ten obejmie wszystkie nowo budowane budynki, w tym mieszkalne.

Istotną zmianą będzie wprowadzenie podatku ETS2 na paliwa kopalne używane w gospodarstwach domowych, planowane na 2027 rok. Spowoduje to znaczący wzrost kosztów ogrzewania domów węglem, ekogroszkiem i gazem ziemnym – szacuje się, że nawet o kwotę ponad 1200 zł rocznie. Jest to mechanizm ekonomiczny mający na celu zniechęcenie do korzystania z paliw kopalnych.

Całkowite wycofanie ogrzewania przy użyciu paliw kopalnych planowane jest na 2040 rok, co oznacza zakaz używania pieców na węgiel, ekogroszek, gaz i olej opałowy. Właściciele takich instalacji powinni już teraz rozważyć przyszłe inwestycje w alternatywne źródła ciepła, takie jak pompy ciepła czy ogrzewanie elektryczne, które będą zgodne z przyszłymi wymogami.

• Pytanie: Czy mogę nadal instalować nowy piec na ekogroszek?
  Odpowiedź: Tak, ale tylko kotły spełniające wymogi klasy 5 oraz ekoprojektu. Od 2025 roku będzie można montować wyłącznie kotły na paliwa stałe spełniające najwyższe normy emisyjne.
• Pytanie: Jakie kary grożą za użytkowanie pieca niespełniającego norm?
  Odpowiedź: Kary finansowe nakładane przez lokalne samorządy, które mogą sięgać nawet kilku tysięcy złotych.
• Pytanie: Czy terminy wymiany pieców są jednolite na terenie całej Polski?
  Odpowiedź: Nie, terminy mogą się różnić w zależności od województwa i lokalnych uchwał antysmogowych przyjętych przez samorządy.
• Pytanie: Jakie alternatywy są rekomendowane zamiast pieców na ekogroszek?
  Odpowiedź: Zalecane są rozwiązania zeroemisyjne lub niskoemisyjne: pompy ciepła, ogrzewanie elektryczne, kotły gazowe kondensacyjne czy systemy oparte na odnawialnych źródłach energii.

ŹRÓDŁO:

• [1]https://www.wegiel24.info/do-kiedy-palenie-w-piecu-na-ekogroszek/[1]
• [2]https://gom-met.pl/terminy-wejscia-w-zycie-zakazow-uzywania-kotlow/[2]
• [3]https://allegro.pl/artykul/od-kiedy-zakaz-piecow-na-wegiel-gaz-olej-i-ekogroszek-jn873nqvnHv[3]

Terminy wymiany pieców na ekogroszek w poszczególnych województwach – kalendarz 2025

Zastanawiasz się, ile czasu zostało ci na wymianę pieca na ekogroszek? To zależy przede wszystkim od województwa, w którym mieszkasz. Uchwały antysmogowe różnią się między regionami, co często prowadzi do zamieszania wśród właścicieli kotłów. Sprawdźmy, jak wygląda aktualny kalendarz wymiany na rok 2025.

Uwaga! Niektóre terminy już minęły, więc jeśli nadal korzystasz z pieca bezklasowego, w wielu regionach jesteś już narażony na kary finansowe. Właściciele kotłów klasy 3 i 4 mają natomiast zazwyczaj czas do 2027 lub 2028 roku.

Terminy wymiany według regionów – co nas czeka w 2025?

Rok 2025 będzie kluczowy dla mieszkańców kilku województw. W województwie śląskim kotły użytkowane do 5 lat od daty produkcji trzeba wymienić właśnie do końca 2025 roku. To ostatni dzwonek dla posiadaczy relatywnie nowych, ale wciąż niespełniających norm pieców!

Wyjątkowa sytuacja dotyczy województwa pomorskiego, gdzie do 30 czerwca 2025 roku należy wymienić nawet kotły 5 klasy na urządzenia spełniające wymagania ekoprojektu14. To jedno z niewielu województw z tak rygorystycznym podejściem do kotłów najwyższej klasy.

W województwie łódzkim od 1 stycznia 2025 roku wchodzi w życie zakaz użytkowania kotłów na paliwa stałe niespełniających określonych norm15. Oznacza to, że jeśli twój kocioł nie spełnia wymogów, czas na wymianę upływa z końcem roku 2024.

Wyjątki i specjalne regulacje wojewódzkie

Nie wszystkie regiony wprowadziły już uchwały antysmogowe. Województwo podlaskie oraz warmińsko-mazurskie nadal nie posiadają takich regulacji[14], co oznacza, że mieszkańcy tych regionów teoretycznie mogą nadal korzystać z pieców niespełniających norm. Pamiętaj jednak, że to stan przejściowy i również tam można spodziewać się wprowadzenia przepisów w najbliższej przyszłości.

Na uwagę zasługuje województwo opolskie, które przyjęło najbardziej liberalne terminy – piece bezklasowe należy wymienić dopiero do końca 2029 roku, a kotły klasy 3 i 4 do końca 2031 roku4.

Co z dofinansowaniem na wymianę pieców w 2025?

Rok 2025 przynosi istotne zmiany w systemie dotacji:

• Program „Czyste Powietrze” powróci w nowej formule 31 marca 2025 roku[13]
• Od 2025 roku planowane jest zakończenie dotacji dla instalacji grzewczych na paliwa stałe
• Wymiana pieca w 2025 roku nie obejmuje już kotłów gazowych – program promuje przejście na odnawialne źródła energii[16]
• Główny nacisk kładziony jest na pompy ciepła i kotły na biomasę (np. pellet drzewny)[16]

Warto zauważyć, że zbliżający się podatek ETS2 na paliwa kopalne (planowany od 2027 roku) dodatkowo zwiększy koszty ogrzewania domów ekogroszkiem. To sprawia, że wymiana pieca na bardziej ekologiczne rozwiązanie to nie tylko kwestia dostosowania się do przepisów, ale również opłacalna długoterminowa inwestycja.

Tabela terminów wymiany w kluczowych województwach

Klasy pieców na ekogroszek a obowiązek wymiany – co oznaczają klasy 3, 4 i 5

Zastanawiając się nad wymianą pieca na ekogroszek, warto najpierw zrozumieć, czym są poszczególne klasy kotłów i jak wpływają na terminy obowiązkowej wymiany. Klasy pieców określają ich emisyjność oraz sprawność energetyczną zgodnie z normą PN-EN 303-5:2012. Różnice między klasami 3, 4 i 5 są znaczące zarówno pod względem ekologicznym, jak i ekonomicznym.

Klasa pieca to nie tylko oznaczenie na tabliczce znamionowej – to informacja o jakości urządzenia, jego wpływie na środowisko oraz terminie, do kiedy możesz legalnie korzystać ze swojego systemu grzewczego. Sprawdzenie klasy swojego kotła jest prostsze niż myślisz – znajdziesz ją na tabliczce znamionowej lub w dokumentacji technicznej urządzenia.

Czym charakteryzują się piece klasy 3?

Kotły klasy 3 reprezentują najniższą dopuszczalną klasę emisyjną według obowiązującej normy. Są to urządzenia o najniższej sprawności, które emitują znacznie więcej zanieczyszczeń niż ich nowocześniejsze odpowiedniki. Piece tej klasy to głównie starsze kotły podajnikowe na węgiel, które mimo że były kiedyś popularne, dziś nie spełniają aktualnych wymagań prawnych.

Warto wiedzieć, że piece klasy 3 są najmniej zaawansowane technologicznie, co przekłada się na:

• Wyższe zużycie paliwa i większe koszty ogrzewania
• Konieczność częstszego czyszczenia i konserwacji
• Wyższą emisję szkodliwych substancji do atmosfery
• Krótszą żywotność w porównaniu do kotłów wyższych klas

Jeśli posiadasz kocioł klasy 3, powinieneś już planować jego wymianę, gdyż terminy wymiany tych urządzeń w większości województw upływają w najbliższych latach.

Piece klasy 4 – czy warto w nie inwestować?

Kotły klasy 4 to urządzenia o średniej klasie emisyjnej, które zużywają mniej paliwa niż piece klasy 3. W tej kategorii znajdziemy zarówno kotły podajnikowe na węgiel, jak i piece zasypowe dolnego spalania. Choć są one bardziej zaawansowane niż kotły klasy 3, wciąż nie spełniają najnowszych standardów ekologicznych.

Kotły klasy 4 charakteryzują się:

• Lepszą sprawnością energetyczną niż piece klasy 3
• Bardziej zaawansowanym systemem podawania paliwa
• Niższą emisją zanieczyszczeń
• Większym komfortem użytkowania

Mimo tych zalet, inwestowanie w nowy piec klasy 4 nie jest obecnie dobrym rozwiązaniem, ponieważ również podlegają one obowiązkowi wymiany – najczęściej do końca 2027 lub 2028 roku, w zależności od województwa.

Zalety pieców klasy 5 – najwyższy standard ekologiczny

Kotły klasy 5 reprezentują najwyższą klasę emisyjności według normy PN-EN 303-5:2012. Od 2018 roku są to jedyne urządzenia na paliwa stałe, które można legalnie kupić w Polsce. Piece tej klasy są znacznie bardziej przyjazne środowisku, emitując nawet 90% mniej zanieczyszczeń niż kotły niższych klas.

Kluczowe cechy pieców klasy 5:

• Wysoka sprawność energetyczna (nawet do 90-92%)
• Nowoczesne systemy automatycznego dozowania powietrza i paliwa
• Minimalna emisja szkodliwych substancji
• Możliwość spalania tylko wysokiej jakości paliw (pellet, ekogroszek)

Co ważne, piece klasy 5 zostały tak zaprojektowane, że niemożliwe jest spalanie w nich niskiej jakości opału czy odpadów. To wymusza korzystanie z certyfikowanych paliw o odpowiednich parametrach, co dodatkowo wpływa na czystość spalin.

Dyrektywa EcoDesign – krok naprzód względem klasy 5

W 2020 roku weszła w życie dyrektywa Parlamentu Europejskiego nazywana EcoDesign, która wprowadza jeszcze bardziej rygorystyczne wymagania dla kotłów na paliwa stałe. Obecnie wiele nowych pieców klasy 5 spełnia jednocześnie wymogi EcoDesign, co oznacza, że są to urządzenia o najwyższych możliwych standardach emisyjnych.

Kotły spełniające wymogi ekoprojektu zapewniają:

• Ekologiczną pracę nawet przy mocy minimalnej
• Jeszcze niższą emisję pyłów i substancji smolistych
• Wyższą sprawność energetyczną
• Dłuższą żywotność dzięki lepszej jakości materiałów i podzespołów

Choć kotły klasy 5 i spełniające wymogi ekoprojektu są droższe w zakupie, szybko zwracają się poprzez niższe rachunki za ogrzewanie i dłuższą żywotność. Warto także pamiętać, że w większości województw nie mają one jeszcze określonego terminu obowiązkowej wymiany, co czyni je bezpiecznym wyborem na dłużej.

Jak sprawdzić klasę swojego kotła?

Nie jesteś pewien, jaką klasę ma twój obecny piec na ekogroszek? Klasę kotła możesz sprawdzić na kilka sposobów:

• Sprawdź tabliczkę znamionową umieszczoną na obudowie kotła
• Zajrzyj do dokumentacji technicznej lub instrukcji obsługi
• Skontaktuj się z producentem, podając model urządzenia
• Poproś o weryfikację certyfikowanego instalatora

Jeśli twój piec ma więcej niż 5 lat i nie ma przypisanej klasy na tabliczce znamionowej, prawdopodobnie jest to kocioł bezklasowy, który należy wymienić najszybciej. Warto zainwestować w nowe rozwiązanie nie tylko ze względu na wymogi prawne, ale także z uwagi na komfort użytkowania i oszczędności na paliwie.

Nadchodzący podatek od węgla od 2027 roku – jak wpłynie na użytkowników pieców na ekogroszek

System ETS2 (European Trading System 2) to rozszerzenie unijnego systemu handlu emisjami, które obejmie gospodarstwa domowe korzystające z ogrzewania paliwami kopalnymi, w tym ekogroszkiem. Podatek ten stanowi część strategii Unii Europejskiej w walce ze zmianami klimatu i ma na celu stopniową redukcję emisji CO₂. To pierwszy tak bezpośredni instrument finansowy, który odczują właściciele pieców na węgiel w swoich domowych budżetach.

Warto zrozumieć, że opłaty związane z ETS2 nie będą bezpośrednio uiszczane przez gospodarstwa domowe, lecz przez dostawców paliw. Ci z kolei będą musieli nabywać uprawnienia do emisji CO₂ i przerzucą te koszty na odbiorców końcowych, czyli użytkowników pieców na ekogroszek. Skutek będzie jednak taki sam – wyższe rachunki za ogrzewanie.

Jakie koszty poniosą właściciele kotłów na ekogroszek?

Analiza wpływu podatku ETS2 na koszty życia Polaków wskazuje, że gospodarstwa domowe ogrzewające się węglem poniosą najwyższe opłaty. Według szacunków ekspertów, w latach 2027-2030 skumulowany dodatkowy koszt dla przeciętnej rodziny używającej węgla może wynieść około 10 311 zł, a w perspektywie 2027-2035 aż 39 074 zł.

Wysokość faktycznych opłat będzie uzależniona od ilości zużywanego paliwa oraz efektywności energetycznej budynku. Przewiduje się, że maksymalna stawka podatku w początkowym okresie wyniesie około 45 euro za tonę CO₂, jednak po 2030 roku, gdy nastąpi połączenie systemów ETS1 i ETS2, ceny mogą znacząco wzrosnąć nawet do 100 euro za tonę.

Kto zapłaci największy podatek węglowy?

Najdotkliwsze skutki wprowadzenia ETS2 odczują:

• Właściciele nieocieplonych budynków jednorodzinnych
• Gospodarstwa zużywające duże ilości paliw kopalnych
• Mieszkańcy regionów o surowym klimacie, gdzie sezon grzewczy jest dłuższy
• Osoby korzystające ze starszych, mniej efektywnych kotłów

Polska, ze względu na wysoki udział węgla w ogrzewaniu domów oraz chłodniejszy klimat, znajdzie się w grupie krajów, których mieszkańcy najbardziej odczują skutki nowego podatku. Warto dodać, że podatek obejmie również inne paliwa kopalne, jak gaz ziemny czy olej opałowy, ale ze względu na niższą emisyjność gazu, opłaty dla ogrzewających się nim będą niższe.

Jak przygotować się na podatek węglowy?

Aby zminimalizować skutki wprowadzenia podatku od węgla, warto już teraz rozważyć:

• Termomodernizację budynku – ocieplenie ścian, wymianę okien
• Wymianę kotła na ekogroszek na system zeroemisyjny (pompa ciepła) lub niskoemisyjny
• Skorzystanie z dostępnych dotacji w ramach programu „Czyste Powietrze” zanim wygasną
• Instalację systemów wykorzystujących OZE, np. paneli fotowoltaicznych

Pamiętajmy, że zmiany w systemie ogrzewania to nie tylko kwestia uniknięcia podatku, ale również przyszłość naszych domów. Biorąc pod uwagę planowane całkowite wycofanie ogrzewania paliwami kopalnymi do 2040 roku, inwestycja w ekologiczne źródło ciepła jest nie tylko sposobem na uniknięcie podatku ETS2, ale również długoterminowym rozwiązaniem zgodnym z kierunkiem rozwoju polityki energetycznej.

Dotacje i dofinansowania do wymiany pieców na ekogroszek w programie Czyste Powietrze

Właściciele pieców na ekogroszek stoją obecnie przed istotną zmianą w systemie dotacji. Kotły na ekogroszek nie są już objęte dofinansowaniem w ramach programu „Czyste Powietrze”. To fundamentalna zmiana kierunku polityki środowiskowej, która ma na celu eliminację paliw kopalnych z systemów grzewczych.

Program „Czyste Powietrze” powróci w nowej formule od 31 marca 2025 roku, z budżetem wynoszącym aż 8 miliardów złotych. To ostatni dzwonek na przemyślenie swojej strategii grzewczej i skorzystanie z dostępnych możliwości wsparcia.

Alternatywne źródła ciepła kwalifikujące się do dotacji

Program aktualnie wspiera wymianę „kopciuchów” wyłącznie na systemy niskoemisyjne. W grupie kotłów na paliwa stałe dotacja obejmuje jedynie kotły na biomasę, w tym przede wszystkim na pellet drzewny o podwyższonym standardzie.

Jeśli musisz wymienić przestarzały piec, możesz otrzymać dofinansowanie na:

• Kotły na pellet drzewny (klasa efektywności energetycznej minimum A+)
• Kotły zgazowujące drewno
• Pompy ciepła powietrzne i gruntowe
• Kotły gazowe kondensacyjne
• Ogrzewanie elektryczne

Kotły na pellet o obniżonej emisyjności cząstek stałych (≤ 20 mg/m³) zapewniają najwyższe dotacje w swoim segmencie, sięgające nawet 20 400 zł przy najwyższym poziomie dofinansowania.

Poziomy dofinansowania zależne od dochodów

Wysokość wsparcia w programie „Czyste Powietrze” jest ściśle powiązana z sytuacją finansową gospodarstwa domowego. System przewiduje trzy progi dotacyjne:

Podstawowy poziom – dla osób z rocznym dochodem do 135 tys. zł, oferujący wsparcie do 45% kosztów kwalifikowanych.

Podwyższony poziom – dla gospodarstw o miesięcznym dochodzie nieprzekraczającym 3150 zł (gospodarstwa jednoosobowe) lub 2250 zł na osobę (gospodarstwa wieloosobowe), z dotacją do 70% kosztów.

Najwyższy poziom – dla najuboższych (dochód do 1800 zł miesięcznie w gospodarstwie jednoosobowym lub do 1300 zł na osobę w wieloosobowym), pokrywający nawet 100% kosztów kwalifikowanych.

Jak skutecznie ubiegać się o dotację?

Proces aplikowania o wsparcie w 2025 roku będzie wymagał następujących kroków:

• Wykonanie audytu energetycznego przez uprawnionego specjalistę
• Przygotowanie wniosku wraz z dokumentem podsumowującym audyt
• Złożenie aplikacji online przez portal gov.pl lub Portal Beneficjenta WFOŚiGW
• Realizacja inwestycji zgodnie z wytycznymi z audytu
• Uzyskanie świadectwa charakterystyki energetycznej potwierdzającego efektywność modernizacji

Nowe zasady programu wprowadzają zaliczki na konta celowe oraz ściślejszą kontrolę wykonawców, co zwiększa bezpieczeństwo całego procesu inwestycyjnego.

Perspektywy dla użytkowników pieców na ekogroszek

Posiadacze kotłów na ekogroszek muszą podjąć strategiczną decyzję. Z jednej strony zbliżają się terminy obowiązkowej wymiany starszych pieców, z drugiej – dotacje na nowe kotły węglowe są niedostępne. W tej sytuacji najrozsądniejszym wyborem wydaje się inwestycja w dotowane, ekologiczne źródła ciepła.

Mając na uwadze zbliżający się podatek ETS2 na paliwa kopalne (od 2027 roku) oraz długoterminowy plan całkowitego wycofania ogrzewania węglowego do 2040 roku, przejście na systemy niskoemisyjne staje się nie tylko wymogiem prawnym, ale i ekonomiczną koniecznością. Lepiej więc wykorzystać dostępne wsparcie finansowe już teraz, niż ponosić rosnące koszty ogrzewania węglowego w nadchodzących latach.