Ile kosztuje tona węgla z Rosji w 2025 roku? Aktualne ceny i dostępność

Ile kosztuje tona węgla z Rosji

• Cena węgla rosyjskiego w 2025 roku waha się od 67 do 132 dolarów za tonę
• Węgiel energetyczny z Rosji kosztuje od 67 do 90 dolarów za tonę
• Węgiel koksujący z Rosji kosztuje obecnie 122-132 dolarów za tonę
• Ceny rosyjskiego surowca spadły o ponad 20% od początku 2025 roku
• Embargo UE i cła w Chinach silnie wpłynęły na rynek rosyjskiego węgla

Rynek węgla z Rosji przechodzi w ostatnich latach dynamiczne zmiany. Obecnie tona rosyjskiego węgla energetycznego kosztuje od 67 do 90 dolarów, w zależności od kierunku eksportu – tańszy jest węgiel sprzedawany na rynku bałtyckim, droższy na Dalekim Wschodzie. Warto zauważyć, że to znaczący spadek w porównaniu do 2022 roku, kiedy po wybuchu wojny w Ukrainie, ceny sięgały nawet 255 dolarów za tonę.

Węgiel koksujący z Rosji, używany głównie w przemyśle metalurgicznym, na początku kwietnia 2025 roku osiągnął najniższy poziom od początku roku – 122-132 dolarów za tonę. Jest to spadek o 7,7-9,3% w porównaniu z cenami z początku 2024 roku. Eksperci ostrzegają, że dalsze obniżki mogą zagrozić rentowności rosyjskich producentów – przy spadku cen poniżej 100 dolarów za tonę, eksport półtwardych odmian węgla stanie się nieopłacalny.

Dlaczego ceny węgla z Rosji spadają?

Od początku 2025 roku ceny rosyjskiego węgla spadły o ponad 20%. Głównym powodem jest nadwyżka podaży przy jednoczesnym osłabieniu popytu, szczególnie ze strony Chin, które zgromadziły znaczne zapasy tego surowca. Dodatkowo, Państwo Środka przywróciło cła na dostawy węgla z Rosji, co bezpośrednio uderza w rentowność rosyjskich eksporterów.

Nie bez znaczenia pozostają również sankcje zachodnie, w tym embargo na rosyjski węgiel obowiązujące w Unii Europejskiej od sierpnia 2022 roku. Przed wprowadzeniem sankcji, UE była znaczącym odbiorcą rosyjskiego surowca, importując około 12% jego całkowitej produkcji. Utrata europejskiego rynku zmusiła rosyjskich producentów do poszukiwania nowych odbiorców, głównie w Azji, co wiązało się z koniecznością oferowania konkurencyjnych cen.

Prognozy cenowe na najbliższe miesiące

Według prognoz ekspertów, w 2025 roku cena tony rosyjskiego węgla będzie utrzymywać się w granicach 120 dolarów, z sezonowymi wahaniami. W pierwszym kwartale 2025 roku oczekiwano średniej ceny na poziomie 103 dolarów za tonę, a następnie korekty do 94-99 dolarów. To znacznie poniżej poziomu opłacalności dla wielu rosyjskich producentów, zwłaszcza tych eksportujących półtwarde odmiany węgla koksującego.

Do końca 2024 roku analitycy przewidywali niewielki wzrost cen eksportowych rosyjskiego węgla (średnio o 6-25%, w zależności od kierunku sprzedaży). Jednak spadający popyt i rosnące problemy logistyczne związane z sankcjami mogą zniwelować te wzrosty. Rosyjscy producenci węgla stoją przed widmem ograniczenia wydobycia, które później trudno będzie odbudować, co może mieć długofalowe konsekwencje dla całego sektora wydobywczego w Rosji.

Najczęściej zadawane pytania o cenę węgla z Rosji

• Czy węgiel z Rosji jest tańszy od polskiego? Historycznie rosyjski węgiel był tańszy – w 2020 roku kosztował około 303 zł za tonę, podczas gdy najtańszy polski węgiel kosztował 412 zł. Obecnie, ze względu na embargo UE, bezpośrednie porównanie na rynku europejskim jest niemożliwe.
• Dlaczego rosyjski węgiel był historycznie tańszy? Głównie dzięki niższym kosztom wydobycia, ponieważ większość węgla w Rosji pozyskiwana jest metodą odkrywkową, która jest tańsza niż głębinowa eksploatacja stosowana w Polsce.
• Ile kosztuje obecnie węgiel w Polsce? W 2025 roku ceny węgla w Polsce ustabilizowały się po burzliwym okresie i wahają się od 900 do 1800 złotych za tonę, w zależności od sortymentu i miejsca zakupu.

ŹRÓDŁO:

• [1]https://biznesalert.pl/implozja-wegla-rosyjskiego-po-ciosach-z-europy-i-chin/[1]
• [2]https://smartlab.news/read/146865-ceny-na-koksuiushhiisia-ugol-iz-rossii-upali-do-122-za-tonnu-pri-padenii-do-100-eksport-polutverdyx-marok-stanet-nerentabelnym-ie[2]
• [3]https://dprom.online/mining/do-2026-tsena-uglya-virastet-neznachitelno/[3]

Aktualne ceny węgla rosyjskiego – od 77 do 132 dolarów za tonę w zależności od kaloryczności

Jednym z kluczowych parametrów determinujących cenę węgla rosyjskiego jest jego kaloryczność, czyli wartość opałowa wyrażana w kaloriach lub megadżulach na kilogram. Im wyższa wartość opałowa, tym wyższa cena surowca – zależność ta jest wprost proporcjonalna na globalnym rynku węgla. Według najnowszych danych rynkowych, węgiel rosyjski o kaloryczności 6000 kcal/kg (około 25 MJ/kg) osiąga cenę około 101 dolarów za tonę, podczas gdy surowiec o niższej kaloryczności 5500 kcal/kg kosztuje około 92 dolary za tonę.

Najmniej kaloryczny węgiel rosyjski o wartości opałowej 5000 kcal/kg jest najtańszy – jego cena oscyluje wokół 77 dolarów za tonę. Warto zauważyć, że różnica cenowa między najwyższą a najniższą klasą kaloryczności sięga ponad 20%, co ma istotne znaczenie dla odbiorców przemysłowych kupujących duże ilości surowca.

Zróżnicowanie cen w zależności od parametrów jakościowych

Oprócz kaloryczności, na cenę węgla rosyjskiego wpływają także inne parametry jakościowe, takie jak:

• zawartość siarki – najlepsze gatunki zawierają poniżej 1% siarki
• zawartość popiołu – standardowo w zakresie 11-15%
• wilgotność surowca – ma bezpośredni wpływ na efektywność spalania
• lokalizacja dostawy – różnica w cenie między portami bałtyckimi a dalekowschodnimi

Rosyjscy producenci, tacy jak koncern Kuzbass, oferują węgiel w cenach odbiegających od rynkowych o 10 do 34 dolarów na tonie, w zależności od wartości kalorycznej i kierunku eksportu. Węgiel o najwyższej jakości, przeznaczony dla odbiorców z przemysłu metalurgicznego, czyli węgiel koksujący, osiąga najwyższe ceny, obecnie w przedziale 122-132 dolarów za tonę.

Trzeba zaznaczyć, że przy spadku ceny poniżej 100 dolarów za tonę, eksport niektórych rodzajów węgla rosyjskiego, szczególnie półtwardych odmian węgla koksującego, staje się nieopłacalny. Jest to ważna granica rentowności dla rosyjskich kopalni, której przekroczenie może prowadzić do ograniczenia produkcji i dalszych zawirowań na międzynarodowym rynku węgla.

Wpływ embarga UE na rynek węgla – jak sankcje zmieniły dostępność i cenę rosyjskiego surowca?

Od 10 sierpnia 2022 roku obowiązuje całkowite embargo Unii Europejskiej na import węgla z Rosji. Sankcje te, będące odpowiedzią na rosyjską inwazję na Ukrainę, fundamentalnie zmieniły międzynarodowy rynek węgla i trajektorię cenową rosyjskiego surowca. Przed wprowadzeniem sankcji aż 45% importowanego w Europie węgla pochodziło z Rosji, co przynosiło Moskwie około 8 miliardów euro przychodu rocznie.

Natychmiastowym skutkiem embarga był gwałtowny wzrost cen węgla na rynkach europejskich – z poziomu około 230 dolarów za tonę przed wojną do zawrotnych 345-385 dolarów w sierpniu 2022 roku. Europejscy odbiorcy musieli szukać alternatywnych dostawców, głównie w odległych geograficznie lokalizacjach:

• Australia i Indonezja – wcześniej niedostępne ze względu na duże zapotrzebowanie ze strony Chin
• Stany Zjednoczone – zwiększenie dostaw do europejskich portów
• Kolumbia i RPA – nowi znaczący dostawcy dla rynku europejskiego
• Wewnątrzunijna intensyfikacja handlu węglem (m.in. z Polski)

Długoterminowe konsekwencje dla rosyjskiego eksportu

Utrata europejskiego rynku zmusiła rosyjskich producentów do radykalnej reorientacji kierunków eksportu. Zamiast do Europy, rosyjski węgiel zaczął płynąć głównie do Azji, co wiązało się z poważnymi wyzwaniami logistycznymi. Ograniczona przepustowość Kolei Transsyberyjskiej stała się wąskim gardłem eksportu, wydłużając szlaki dostaw i zwiększając koszty transportu.

W 2023 roku wolumen eksportu rosyjskiego węgla do krajów europejskich oraz Korei Południowej i Japonii spadł o około 85% w porównaniu do 2021 roku – z blisko 103 mln ton do zaledwie 16 mln ton. Sprzedaż do Europy została praktycznie wyzerowana, podczas gdy do Korei Południowej zmniejszyła się o połowę, a do Japonii aż o 75%.

Obecna sytuacja cenowa (2025)

Po trzech latach od wprowadzenia embarga, rynek rosyjskiego węgla przeszedł znaczącą transformację cenową. Paradoksalnie, mimo początkowego wzrostu, obecnie obserwujemy systematyczny spadek cen. Sankcje UE i amerykańskie w połączeniu z wprowadzeniem ceł przez Chiny stworzyły nadpodaż rosyjskiego surowca na rynkach azjatyckich.

Szczególnie dotkliwie odczuwa to segment węgla koksującego, którego ceny spadły do poziomu 122-132 dolarów za tonę – poniżej granicy rentowności dla wielu rosyjskich kopalni wynoszącej około 100 dolarów. W konsekwencji rosyjscy producenci stoją przed dylematem ograniczenia wydobycia, co w długiej perspektywie może mieć nieodwracalne skutki dla całego sektora.

Perspektywy dla rynku rosyjskiego węgla

Analitycy rynkowi wskazują, że utrata europejskiego rynku zbytu okazała się dla rosyjskiego przemysłu węglowego znacznie bardziej dotkliwa niż początkowo zakładano. Próby przekierowania eksportu do Azji napotkały na limity infrastrukturalne oraz rosnącą konkurencję. Obserwowany od początku 2025 roku spadek cen o ponad 20% zagraża stabilności finansowej wielu rosyjskich firm wydobywczych.

Mimo obecnych trudności, należy zauważyć, że embargo UE paradoksalnie wymusiło na rosyjskim sektorze węglowym konieczną dywersyfikację rynków zbytu i modernizację logistyki – procesy, które w dłuższej perspektywie mogą wzmocnić jego konkurencyjność. Jednak przy obecnych cenach na poziomie 67-90 dolarów za tonę węgla energetycznego, wiele rosyjskich kopalni balansuje na granicy opłacalności.

Porównanie cen węgla rosyjskiego z polskim – dlaczego krajowe wydobycie jest droższe?

Różnica w cenach węgla rosyjskiego i polskiego ma swoje głębokie podłoże ekonomiczne. Historycznie rosyjski węgiel zawsze był znacząco tańszy od krajowego – w 2020 roku tona importowanego ze wschodu surowca kosztowała około 303 zł, podczas gdy najtańszy polski węgiel „groszek” w PGG kosztował 412 zł za tonę. Ta dysproporcja cenowa z każdym rokiem się pogłębiała.

W 2024 roku koszt wydobycia tony węgla w polskich kopalniach wzrósł do rekordowego poziomu 995,62 złotych, podczas gdy ceny sprzedaży były znacznie niższe – indeks cen węgla dla elektrowni wynosił zaledwie 483,28 zł za tonę. Tymczasem węgiel rosyjski, mimo embarga UE, utrzymuje konkurencyjne ceny w przedziale 67-90 dolarów (około 270-360 zł) za tonę węgla energetycznego.

Dlaczego polski węgiel jest najdroższy na świecie?

Główną przyczyną wysokich kosztów wydobycia w Polsce jest nieefektywny model zatrudnienia i organizacji pracy. W polskim górnictwie pracuje obecnie około 75 tysięcy osób przy rocznym wydobyciu zaledwie 34 milionów ton. Dla porównania:

• W Wielkiej Brytanii w 1999 roku przy wydobyciu 37 mln ton pracowało tylko 10 tysięcy osób
• Koszt wydobycia węgla w USA wynosi około 160 złotych za tonę (5 razy mniej niż w Polsce)
• Wydajność polskiego górnika to średnio 646 ton rocznie, podczas gdy w USA to aż 5612 ton
• Udział płac w cenie polskiego węgla stanowi około 60% jego wartości

Dodatkowo, polskie górnictwo charakteryzuje się wyjątkowo kosztownym systemem przywilejów pracowniczych – dodatki płacowe, preferencyjne warunki emerytalne oraz wysokie odprawy generują ogromne koszty, które muszą być wliczane w cenę końcową węgla.

Wpływ warunków geologicznych i metod wydobycia

Istotnym czynnikiem jest również różnica w metodach eksploatacji. Większość rosyjskiego węgla pozyskiwana jest metodą odkrywkową, która jest kilkukrotnie tańsza od głębinowej eksploatacji stosowanej w Polsce. Nasze złoża znajdują się na znacznych głębokościach i często w trudnych warunkach geologicznych, co wymaga zaawansowanych technologii zabezpieczeń i zwiększa koszty operacyjne.

Wskaźnik nadkładu do węgla (N:W) bezpośrednio wpływa na koszt wydobycia – im wyższy wskaźnik, tym wyższy koszt. W polskich kopalniach wskaźnik ten jest często niekorzystny, co w połączeniu z koniecznością odmetanowienia i innymi zabezpieczeniami dodatkowo podnosi koszty produkcji. Przy obecnych cenach rynkowych i kosztach wydobycia, zyskowność bieżącej produkcji polskiego węgla w pierwszej połowie 2024 roku wynosiła -20,7%, co jasno pokazuje skalę problemu.

Skutki ekonomiczne dla polskiej gospodarki

Wysoki koszt krajowego węgla przekłada się bezpośrednio na wyższe ceny energii elektrycznej i ciepła, obciążając zarówno przemysł, jak i gospodarstwa domowe. W 2024 roku sektor górnictwa węgla kamiennego zanotował stratę na poziomie 2,5 mld zł tylko w pierwszym półroczu, a wynik na sprzedaży węgla był dramatycznie ujemny (-3 mld zł).

Aby utrzymać funkcjonowanie nierentownych kopalń zgodnie z umową społeczną do 2049 roku, konieczne są dopłaty z budżetu państwa. W 2025 roku około 10% podatku dochodowego zostanie przeznaczone na pokrycie strat deficytowych kopalń, co przeciętną polską rodzinę będzie kosztować około 600 zł rocznie. Ta sytuacja pokazuje, jak wysokie są rzeczywiste koszty utrzymywania krajowego wydobycia węgla w jego obecnej formie.

Przyszłość importu – czy kryzys rosyjskiego górnictwa węglowego wpłynie na globalny rynek opału?

Rosyjski sektor węglowy znajduje się obecnie w największym kryzysie od 30 lat. Według danych z 2025 roku, bez natychmiastowego wsparcia państwa, wydobycie w Rosji może spaść o blisko 10% (do 399,6 mln ton), a eksport o 15% (do 166,5 mln ton) w porównaniu z rokiem poprzednim. Ta dramatyczna sytuacja jest bezpośrednim skutkiem embarga UE, sankcji zachodnich oraz wprowadzenia ceł przez Chiny – głównego odbiorcę rosyjskiego węgla.

Kryzys rosyjskiego górnictwa już teraz prowadzi do globalnej reorganizacji przepływów handlowych. Europejskie kraje, które zrezygnowały z rosyjskiego surowca, zwiększyły import z Australii, Kolumbii i USA, co wpłynęło na wzrost cen węgla na rynku globalnym w pierwszym okresie po wprowadzeniu sankcji. Obecnie jednak obserwujemy odwrotny trend – nadpodaż rosyjskiego węgla na rynkach azjatyckich powoduje presję na obniżkę cen.

Konsekwencje dla światowego rynku węgla

Kryzys rosyjskiego sektora węglowego prawdopodobnie doprowadzi do:

• Dalszego spadku globalnych cen węgla – szczególnie w Azji, gdzie koncentrują się obecnie rosyjskie dostawy
• Zamykania nierentownych kopalni w Rosji – już teraz ponad 50% tamtejszych firm węglowych jest nierentownych
• Zwiększonej konkurencji między dostawcami na rynkach azjatyckich
• Rozwoju alternatywnych kierunków eksportu przez innych producentów

Według Międzynarodowej Agencji Energetycznej, światowy popyt na węgiel osiągnie plateau w ciągu najbliższych trzech lat na poziomie około 8,87 mld ton do 2027 roku. Jednocześnie Europa i USA systematycznie ograniczają zużycie węgla, podczas gdy popyt w Chinach, Indiach i Wietnamie wciąż rośnie4.

Wpływ na polski rynek opału

Polski rząd w kwietniu 2024 roku zablokował import węgla z zagranicy, koncentrując się na zagospodarowaniu nadwyżek krajowego surowca[18]. To posunięcie ma pomóc w stabilizacji cen węgla w Polsce, które w styczniu 2025 roku wahały się od 1100 do 1800 zł za tonę. W dłuższej perspektywie Polska dąży do transformacji energetycznej, z planem zwiększenia udziału OZE w miksie energetycznym do 65% do 2030 roku[14].

Kryzys rosyjskiego górnictwa może paradoksalnie przyspieszyć globalną transformację energetyczną, zmuszając kraje importujące do dywersyfikacji źródeł energii i intensyfikacji inwestycji w odnawialne źródła. Dla Polski oznacza to konieczność przyspieszenia odchodzenia od węgla, mimo że obecnie stanowi on wciąż fundament naszego systemu energetycznego.

Podsumowanie

Kryzys rosyjskiego sektora węglowego ma znaczący wpływ na globalny rynek opału, prowadząc do reorganizacji szlaków handlowych i presji cenowej. Rosyjscy producenci, borykający się z problemami logistycznymi i niską rentownością, stoją przed widmem dalszego ograniczania wydobycia. Jednocześnie postępująca transformacja energetyczna zmniejsza globalny popyt na węgiel w perspektywie długoterminowej. Dla odbiorców indywidualnych oznacza to, że ceny węgla z Rosji, obecnie wahające się od 67 do 132 dolarów za tonę, pozostaną pod presją, a ich przyszły poziom będzie zależał od równowagi między podażą z różnych kierunków a malejącym globalnym zapotrzebowaniem.